Exitplan: Uiterlijk 1 mei zijn we veilig uit de lockdown

Feb 19, 2021

Terwijl de politiek worstelt met een lockdown die wel eeuwig lijkt te gaan duren is de weg er uit al enige tijd onder handbereik. Wat nodig is, is de politieke wil, durf en visie om de juiste beslissingen te nemen. Voor een politieke partij die dit plan gaat volgen zou er wel eens grote electorale winst te behalen zijn; met een simpel plan een einde aan alle maatregelen en dan uiterlijk op 1 mei 2021! Wie wil dat nu niet?

Het plan...

Normaal begin ik altijd met een stukje theorie en werk dan naar de conclusie toe. Deze keer draai ik het om. Ik presenteer de oplossing en leg dan uit hoe ik hier bij kom. Het plan bestaat uit 3 stappen:

Buig het vaccinatieprogramma om naar een vaccinatie voor alleen de kwetsbare groepen en gebruik daarbij uitsluitend de Pfizer en Moderna vaccins.
Sla voldoende doses in van de ondertussen beschikbare monoklonale antibody therapieën en pas deze tijdig toe.
Let goed op het weer.

Dit simpele plan (en dan vooral punt 1 en 2) zorgt voor een minimale reductie van een factor 15 tot 20 in de belasting van de zorg. Punt 3 zorgt voor de juiste timing.

Uitleg

Dit plan (en vooral de eenvoud ervan) zal bij sommigen de nodige vragen oproepen. Ik zal punt voor punt uitleggen wat de redenatie er achter is:

Vaccineer alleen de kwetsbaren en dan wel met het juiste vaccin

Zoals in mijn vorige blog al bleek kunnen strategieën gebaseerd op natuurlijke alsmede middels vaccins opgebouwde groepsimmuniteit ons niet uit de lockdown halen. Het is onhaalbaar. Maar met het vaccineren van de kwetsbaren kunnen we wel de druk op de zorg reduceren. De vaccinatie bereidheid onder deze groep is groot dus een vaccinatiegraad van 90% moet haalbaar zijn. En aangezien de Pfizer en Moderna vaccins minimaal 90% effectief zijn gebleken, kunnen we snel berekenen dat in deze groep daarna 81% minder ziektegevallen zullen zijn (0.9 x 0.9 = 0.81). Omdat juist deze groep verantwoordelijk is voor bijna alle ziekenhuisopnamen betekent dat dus dat de ziekenhuizen met een factor 5 worden ontlast. Waarschijnlijk is het effect zelfs nog groter aangezien de mensen die ondanks vaccinatie nog ziek worden meestal veel minder ziek zijn en ook niet naar het ziekenhuis hoeven. Waar dat nog wel nodig is, komt punt 2 van het plan in beeld.

Gebruik monoklonale antilichamen bij de behandeling van alle gevallen waarvan vermoed wordt dat er een ziekenhuisopname nodig zou kunnen zijn

Op het gebied van behandeling van COVID-19 speelt zich, buiten Nederland en Europa, een revolutie af. Er zijn verschillende middelen die prima resultaten sorteren wanneer tenminste op tijd wordt ingegrepen. Het gaat veelal om monoklonale antilichamen (in het Engels monoclonal antibodies of afgekort mab) die fabrieksmatig kunnen worden geproduceerd en ingespoten om het virus te blokkeren en op te ruimen. Een paar voorbeelden zijn:

Casirivimab/imdevimab: Dit is het medicijn dat onder andere aan Donald Trump is gegeven in oktober 2020 en welke hem binnen een paar dagen weer op de been had. Het zorgt voor een factor 3 reductie in ziekenhuis opnamen en reduceert de hersteltijd aanzienlijk.

Bamlanivimab/etesevimab: 70% reductie in ziekenhuis opnamen en geen enkele overledene meer in de geteste groep.

Beide cocktails zijn door de Amerikaanse FDA al enige tijd toegelaten voor ‘emergency use’ voor ‘high-risk’ patiënten. De European Medicines Agency (EMA) is bezig met een review van de data binnen de ‘shortest possible timeframe’. Wat dat laatste precies betekent is onduidelijk. Nederland hoeft hier echter niet op te wachten en kan (net als Engeland dat heeft gedaan bij de goedkeuring van vaccins) op eigen houtje middels een noodprocedure besluiten deze medicijnen toe te laten voor het behandelen van mensen in de risicogroep. Ongeacht of je die laatste route wil bevaren is het echter sowieso verstandig om enkele duizenden van deze medicijnen in te slaan zodat je ze meteen kunt inzetten wanneer de goedkeuring een feit is. Helaas heeft onze regering voor zover mij bekend tot nu toe niet de visie gehad om de in stap 2 genoemde middelen in te slaan. Dat is een ernstige misstap in mijn opinie.

Mits op tijd* toegepast, zorgen deze medicijnen dus minstens voor een reductie van de ziekenhuis opnamen met een factor 3 voor de overgebleven groep. Een totale reductie van een factor 5 x 3 = 15 dus. Goed beschouwd zouden de eerste twee stappen genoeg zijn om de druk op de zorg zodanig te reduceren dat we onmiddellijk uit de lockdown kunnen.

* Wat betekent op tijd? Op tijd betekent vóór dat je aan de zuurstof of de beademing ligt. Doktoren zijn, in tegenstelling tot een jaar geleden, vandaag de dag prima in staat om heel snel in te schatten of een patient kans heeft op ernstige complicaties en dus behoefte gaat hebben aan ziekenhuisopname. Deze opnamen kunnen dus worden voorkomen bij tijdige inzet van deze middelen.

Bij beter weer verspreidt het virus zich veel minder snel

Vorig jaar begon de verspreiding van het virus snel in te zakken toen het weer wat beter werd. Ondertussen is uit verschillende onderzoeken gebleken dat er een zeer sterke correlatie is tussen de absolute luchtvochtigheid en de verspreiding van het SARS-COV-2 virus. Dat het virus zich in de zomer koest hield is waarschijnlijk helemaal niet toe te schrijven aan de genomen maatregelen maar aan de verbetering van het weer. Het heeft dus helemaal geen zin om strenge maatregelen te blijven hanteren in de zomer. Evenals vorig jaar zal uiterlijk halverwege april de verspreiding van het virus vanzelf minder worden en begin mei zal het aantal infecties vrijwel onmeetbaar laag zijn.

Hoewel beter weer dus geen strikte voorwaarde is, is het wel zo dat het een extra veiligheid geeft: we hebben de hele zomer om verdere ervaring op te doen met de effecten van vaccinatie en het gebruik van monoklonale antilichamen. Wanneer het dan begin september misschien weer spannend wordt zijn we extra goed beslagen ten ijs. De kans dat we overvallen worden is nihil.

Dit is geen nieuw idee

Wat ik hier voorstel is helemaal geen nieuw idee: aan het begin van de COVID-19 crisis werden in Nederland twee verschillende routes beschreven die tot een oplossing van de crisis konden leiden:

Natuurlijk dan wel middels vaccinatie verworven bescherming
Effectieve medicijnen ter behandeling

Het tweede punt lijkt in de media en politiek compleet te zijn vergeten maar dat is kortzichtig: als aanvulling op de juiste vaccinatie strategie is het dé manier om de crisis voorgoed achter ons te laten.

Mogelijke tegenwerpingen

Er zullen altijd mensen zijn die tegenwerpingen hebben tegen deze strategie. Ik zal er hier een aantal behandelen:

"Het is onethisch experimentele medicijnen toe te passen op deze patiënten": Als je die redenatie aanhangt ben je ook automatisch tegen vaccineren: momenteel dringen we vaccinaties waarvan de lange termijn effecten niet (of alleen theoretisch) bekend zijn op aan groepen die niet eens last hebben van het virus. Bovendien doen we dat ook nog eens bij leeftijdsgroepen waarop de werking van het vaccin niet is getest. Wat is meer onethisch: Een onvoldoende getest medicijn inspuiten bij miljoenen mensen waarbij niet eens een medische noodzaak bestaat of een vergelijkbaar getest medicijn inspuiten bij die mensen die ernstig ziek zijn en er ook waarschijnlijk echt wat aan gaan hebben? Als je vóór vaccinatie bent kun je niet met droge ogen beweren dat dit geen ethische strategie is.
"We weten de effecten nog niet van alle nieuwe mutaties! Misschien is het effect van deze middelen wel minder!": Dat is inderdaad onbekend, maar al deze middelen (zowel vaccinatie als de monoklonale antilichamen) grijpen aan op hetzelfde spike eiwit waarmee het virus de menselijke cel infecteert. Erg grote mutaties zullen niet mogelijk zijn, anders kan het virus ook de mens niet meer infecteren. Het is dus de verwachting dat de middelen op zijn minst enige bescherming gaan bieden. We zullen de vinger aan de pols moeten houden, maar voorlopig lijken de middelen goed te werken en is er geen onderzoek bekend dat aantoont dat dat zelfs met mutaties anders gaat worden.
"Je voorkomt hier niet alle zieken/doden mee": Klopt. Net als met griep en vele andere infectie ziekten zal dit ook nooit mogelijk zijn. Dit is eenvoudigweg hoe de natuur werkt. Het is iets waar we tot een jaar geleden niet van opkeken. Het leven is slechts beperkt maakbaar.
"Na de zomer komt het gewoon weer terug": Dat is niet erg waarschijnlijk. Uiteraard zal het virus weer opleven maar met de kwetsbare groepen gevaccineerd, werkende behandelingen en vroegtijdige detectie middels PCR tests zal de zorg niet nog een keer bijna bezwijken onder de druk. En we zitten als het goed is gedurende de zomer niet op ons handen: tientallen nieuwe behandelingen zijn in aantocht en die kunnen we aan ons repertoire toevoegen.
"Enkele duizenden van de middelen genoemd in stap 2 is niet genoeg": Dat is meer dan genoeg. Een worst case afschatting: Op de allerhoogste piek van de crisis op 27 maart kwamen er iets meer dan 600 ziekenhuis opnamen per dag bij. Dat absolute worst-case aantal mogen we nu (vanwege de vaccins) delen door een factor 5. Het aantal mensen wat je per dag moet behandelen is dus maximaal 120. Als je dus 5000 vaccins zou inslaan kun je dat dik 40 dagen volhouden. Tijd genoeg om nieuwe te bestellen en aangeleverd te krijgen. Maar dit is de worst case afschatting. Realistisch beschouwd kun je het met 5000 behandelingen makkelijk 90 dagen volhouden. Dat is langer dan de gehele tijdsduur van de eerste golf.

Nu is de pers en politiek aan de beurt

Ik wil al mijn lezers verzoeken deze blog op grote schaal te gaan delen. Niet alleen op sociale media want daar valt het niet genoeg op: Stuur het via WhatsApp, Telegram, Signal naar al je contacten. Stuur het naar bekende politici. Twitter het! Val er journalisten mee lastig. Via e-mail, instant-messaging, mond-op-mond als het moet. Journalisten en politiek moeten eindelijk kritische vragen gaan stellen om de overheid te dwingen een gedegen exitstrategie serieus te nemen. Dit weet ik wel: vanaf 1 mei draag ik een shirt met de hashtag #ikdoenietmeermee en ga ik me gedragen zoals ik dat vóór de crisis deed. Beboet me dan maar, dan sla ik de rechter met deze blog om de oren. En als we dat allemaal doen en gewoon weer beginnen met leven dan valt het doek voor dit virus voorgoed. Want je weet: alleen samen krijgen we het coronabeleid eronder!

Mocht je op zoek zijn naar adressen om dit plan onder de aandacht te brengen dan vind je die hier en hier. Gebruik netjes taalgebruik maar verzoek ze met klem te kijken naar het plan en er kritische vragen over te stellen.